Soalan:
Datuk J dengan cara rahsia telah mengahwini setiausaha peribadinya, Mona, pada 14 Mac 2010 di Perlis. Perkahwinan tersebut telah dilangsungkan oleh jurunikah yang bertauliah dengan kehadiran 2 orang saksi di rumah pengantin perempuan.
Sebaik selesai sahaja upacara akad nikah tersebut, Datuk J menerima panggilan daripada isterinya, Datin N, yang baru mengetahui upacara tersebut. Datin N mengugut akan membocorkan rahsia peribadi Datuk J jika beliau tetap meneruskan perkahwinan tersebut.
Takut dengan ugutan tersebut, Datuk J segera memutuskan untuk kembali ke Kuala Lumpur dan sempat melafazkan talaq satu kepada Mona. Beliau bergegas ke keretanya meninggalkan Mona dan keluarganya tercengang-cengang di atas perlakuannya.
Malangnya, Datuk J telah terbunuh dalam satu kemalangan jalan raya 1 km dari rumahnya di Bukit Antarabangsa kira-kira pukul 3.29 pagi.
Datuk J meninggalkan harta-harta berikut:
(a) Banglo di Bukit Antarabangsa di mana beliau tinggal bersama isteri dan anak-anaknya. Banglo tersebut telah ditukar nama kepada nama Datin N 2 minggu sebelum kematiannya;
(b) Banglo di Shah Alam yang dibelinya sebagai hadiah kepada Mona di mana telah dihuni oleh Mona sejak 3 bulan yang lalu;
(c) 50% saham di dalam Syarikat Tara Untung Bhd di mana nilai keseluruhan saham tersebut adalah RM6.5 juta;
(d) Sebidang tanah di Putra Jaya yang dibelinya setahun yang lalu bernilai RM28 juta. 2 bulan selepas kematian Datuk J, Datin N Berjaya memperolehi deklarasi mahkamah syariah yang memutuskan bahawa tanah tersebut adalah harta sepencarian dan Datin N mempunyai hak 40% di atas tanah tersebut; dan
(e) RM500,000 di dalam akaun Tabung Haji di mana Datin N dilantik menjadi penama.
Datin N merujuk kepada anda, sebagai seorang Peguam syarie tersohor, dan menamakan anggota keluarga berikut sebagai waris:
Datin N (isteri), Bada, Badi, Badu (anak lelaki), Joyah, Bedah (anak perempuan), Munah (ibu) dan Kaduk (bapa).
Hasil daripada siasatan, anda mendapati bahawa:
(a) Bedah merupakan seorang anak angkat melalui proses undang-undang, akan tetapi beliau dibintikan kepada Datuk J.
(b) Kaduk merupakan bapa tiri kepada Datuk J.
(c) Datuk J meninggalkan wasiat RM100,000 kepada Munah. Kesemua waris tidak bersetuju akan wasiat tersebut.
Dengan merujuk kepada peruntukan hukum syara’, sediakan nasihat dan hujah undang-undang bagi menyelesaikan kes ini.
Jawapan:
Di dalam kes ini beberapa isu perlu dikenalpasti dan difahami terlebih dahulu. Isu-isu tersebut bolehlah dibahagikan seperti berikut:
a) waris-waris yang berhak menerima harta pusaka peninggalan Datuk J (si mati); dan
b) harta pusaka yang ditinggalkan oleh si mati.
A) Persoalan tentang waris-waris yang berhak menerima harta pusaka peninggalan si mati akan
menjurus pula kepada isu-isu status waris seperti di bawah:
i) Mona sebagai isteri kedua si mati yang telah diceraikan oleh si mati beberapa jam
sebelum kematian si mati;
ii) Bedah yang merupakan anak angkat si mati melalui proses undang-undang dan
dibintikan kepada si mati; dan
iii) Kaduk yang merupakan bapa tiri kepada si mati.
B) Persoalan tentang harta pusaka yang ditinggalkan oleh si mati akan menjurus pula kepada isu-isu status harta seperti di bawah:
i) Bungalow di Bukit Antarabangsa yang telah ditukar nama kepada Datin N;
ii) Bungalow di Shah Alam yang dihadiahkan kepada Mona;
iii) 50% saham di dalam Syarikat Tara Untung Bhd. di mana nilai keseluruhan saham tersebut adalah RM6.5 juta;
iv) Sebidang tanah di Putra Jaya yang bernilai RM28 juta yang mana mahkamah syariah telah memutuskan bahawa 40% daripadanya dikira sebagai harta sepencarian si mati dengan Datin N;
v) RM500,000 di dalam akaun Tabung Haji di mana Datin N dilantik menjadi penama; dan
vi) Wasiat RM100,000 kepada Munah iaitu ibu si mati yang tidak dipersetujui oleh waris-waris
yang lain.
Setelah persoalan-persoalan di atas dirungkai mengikut peruntukan hukum syara’, barulah kita boleh membuat pengiraan pembahagian faraidh bagi harta pusaka peninggalan si mati.
Waris-waris si mati
Status Mona sebagai isteri kedua yang diceraikan oleh si mati beberapa jam sebelum kematian si mati tidak menjejaskan hak Mona untuk layak menerima harta pusaka si mati kerana perceraian tersebut adalah perceraian yang boleh dirujuk (talak raj’i) dan tempoh perkahwinan adalah masih di dalam ‘iddah.
Bedah yang merupakan anak angkat si mati melalui proses undang-undang bukanlah waris yang layak menerima harta pusaka si mati walaupun dibintikan kepada si mati. Ini adalah kerana Bedah tidak mempunyai pertalian darah dengan si mati.
Begitu juga halnya bagi Kaduk iaitu bapa tiri si mati bukanlah waris yang layak menerima harta pusaka si mati kerana Kaduk tidak mempunyai pertalian darah dengan si mati.
Oleh hal yang demikian, kesimpulannya Mona juga layak menerima harta peninggalan si mati dan sementara itu, Bedah dan Kaduk hendaklah dikecualikan daripada menerima harta pusaka si mati.
Waris-waris lain bagi si mati ialah Datin N (isteri), Bada, Badi, Badu (anak lelaki), Joyah (anak
perempuan) dan Munah (ibu).
Harta pusaka peninggalan si mati
Bungalow di Bukit Antarabangsa bukanlah harta pusaka peninggalan si mati kerana ianya telahpun dipindahmilik semasa si mati masih hidup.
Begitu jugalah dengan status bungalow di Shah Alam kerana ianya telahpun dihadiahkan kepada Mona semasa si mati masih hidup.
50% saham di dalam Syarikat Tara Untung Bhd. adalah bernilai RM3,250,000.
Manakala hanya 60% nilaian tanah di Putrajaya dikira sebagai harta pusaka peninggalan si mati kerana 40% daripadanya memang menjadi milik mutlak Datin N sebagaimana yang telah disahkan oleh mahkamah syariah. Nilaian harta pusaka peninggalan si mati ialah RM16,800,000 berdasarkan nilaian keseluruhan semasa aset RM28 juta.
Sementara itu, keseluruhan wang simpanan si mati di dalam Tabung Haji adalah dikira sebagai harta pusaka peninggalan si mati walaupun penamanya hanyalah Datin N seorang. Perkara ini adalah berdasarkan kiasan kepada keputusan Jawatankuasa Fatwa Majlis Kebangsaan Bagi Hal Ehwal Agama Islam yang bersidang pada 20 September 1973 dan Majlis Muzakarah Fatwa Kebangsaan kali ke-49 pada 19 September 2000 yang memutuskan bahawa penama Kumpulan Wang Simpanan Pekerja (KWSP) adalah wasi atau pentadbir harta dan penama hendaklah membahagikan wang KWSP (peninggalan si mati) mengikut hukum faraidh.
Terdapat juga kes-kes terdahulu yang berkaitan dengan isu penama seperti yang diputuskan di dalam kes Re Ismail Bin Rentah Si Mati Haji Hussain Bin Singah Lwn. Liah Binti Lerong [1940] MLJ 98.
Mengenai isu wasiat si mati kepada ibunya Munah, terdapat perbezaan pendapat antara para ulama’ tentang wasiat kepada waris. Ada ulama’ yang mengatakan wasiat tersebut adalah sah asalkan tidak melebihi satu pertiga daripada nilai bersih harta pusaka si mati berdasarkan kepada hadis Nabi s.a.w. tentang keharusan wasiat yang tidak melebihi kadar satu pertiga.
Sebahagian ulama’ pula berpendapat bahawa wasiat tidak boleh diberikan kepada para waris kerana waris sudahpun mendapat haknya mengikut hukum faraidh dan pemberian wasiat kepada waris akan hanya mengurangkan jumlah harta si mati kepada waris-waris yang lain.
Mengikut seksyen 11(2) Enakmen Wasiat Orang Islam (Selangor) No. 4 Tahun 1999, wasiat kepada waris adalah sah tertakluk kepada seksyen 26(2) iaitu tidak melebihi kadar satu pertiga melainkan mendapat kebenaran semua waris. Ini bermaksud, kebenaran waris hanya relevan bagi wasiat yang melebihi kadar satu pertiga.
Sementara di negeri-negeri lain di Malaysia, peruntukan wasiat masih bedasarkan Enakmen Pentadbiran Agama masing-masing yang masih terlalu umum. Pemakaian undang-undang wasiat di negeri-negeri tersebut berdasarkan bidang kuasa mal Mahkamah Tinggi Syariah.
Dalam hal ini, memandangkan si mati tinggal di Bukit Antarabangsa dalam negeri Selangor, jadi wasiat si mati kepada ibunya adalah sah dan berkuatkuasa.
Pengiraan faraidh
Senarai waris si mati dan pembahagian faraidh adalah sebagaima berikut:
1 Ibu (1/6) Kerana si mati meninggalkan anak (Surah an-Nisa’: 11)
2 Isteri (1/8) Kerana si mati meninggalkan anak (Surah an-Nisa’: 12)
3 Anak Lelaki dan 1 Anak Perempuan Ditaksibkan mengikut nisbah 2:1 (iaitu 2 bahagian bagi anak lelaki dan 1 bahagian bagi anak perempuan) (Surah an-Nisa’: 176)
Pengiraan selanjutnya adalah sebagaimana berikut:
1 Ibu (1/6) = 4/24
2 Isteri (1/8) = 3/24
3 Anak Lelaki dan 1 Perempuan mengambil Asabah (Baki) = 17/24
Pengiraan Asabah (baki) adalah sebagaimana berikut:
3 orang anak lelaki x 2 bahagian = 6 bahagian
1 orang anak perempuan x 1 bahagian = 1 bahagian
Keseluruhan bahagian = 7 bahagian
Jadi, pembahagian asabah adalah sebagaimana berikut:
3 anak lelaki = 6/7 bahagian
1 anak perempuan = 1/7 bahagian
Pengiraan selanjutnya adalah untuk mendapatkan pembawah yang sama bagi asabah sebagaimana
berikut:
Anak lelaki = 6/7 x 17/24 = 102/168
Anak perempuan = 1/7 x 17/24 = 17/168
Jadi, pengiraan faraidh berkeputusan sebagaimana berikut:
1 Ibu = 28/168
2 Isteri = 21/168
3 Anak Lelaki = 102/168
1 Perempuan = 17/168
Memandangkan si mati meninggalkan 2 orang isteri, pengiraan faraidh ditashihkan lagi sebagaimanaberikut:
1 Ibu = 56/336
2 Isteri = 42/336 (setiap seorang isteri mendapat 21 bahagian)
3 Anak Lelaki = 204/336 (setiap anak lelaki mendapat 68 bahagian)
1 Perempuan = 34/336
Pengiraan harta pusaka si mati
Pengiraan harta pusaka si mati adalah sebagaimana berikut:
Saham di dalam Syarikat Tara Untung Bhd. = RM3,250,000.00
Tanah di Putrajaya = RM16,800,000.00
Wang simpanan di dalam Tabung Haji = RM500,000.00
Jumlah Keseluruhan = RM20,550,000.00
Setelah nilai di atas ditolak dengan wasiat yang sah kepada ibu si mati, nilai keseluruhan harta si mati ialah RM20,450,000.00
Pembahagian akhir harta peninggalan si mati mengikut bahagian faraidh waris-waris si mati adalah sebagaimana berikut:
Munah (Ibu) = 56/336 = RM3,408,333.30
Datin N (Isteri Pertama) = 21/336 = RM1,278,125.00
Mona (Isteri Kedua) = 21/336 = RM1,278,125.00
Bada (Anak Lelaki 1) = 68/336 = RM4,138,690.50
Badi (Anak Lelaki 2) = 68/336 = RM4,138,690.50
Badu (Anak Lelaki 3) = 68/336 = RM4,138,690.50
Joyah (Anak Perempuan) = 34/336 = RM2,069,345.20
Jumlah Keseluruhan = 336/336 = RM20,450,000.00
Jawapan ini disediakan oleh:
Ahmad Termizi Bin Abdullah
No. Matrik: G1010557
Instrumen Perancangan Harta Islam Dan Pentadbiran Pesaka (SHA 5511)
Pusat Undang-undang Harun M. Hashim
Universiti Islam Antarabangsa Malaysia
- Jawapan ini boleh dibaca dan/dimuat turun dalam bentuk pdf di pautan berikut:
No comments:
Post a Comment